Wat is er besloten op 11 juni 2025?
Tijdens het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving op 11 juni 2025 hebben Rijk en Regio besloten dat in de Powerport regio Moerdijk (gemeenten Geertruidenberg, Drimmelen en Moerdijk) ongeveer 700 hectare ruimte moet worden gevonden voor de energietransitie en groei van bedrijvigheid. Deze ruimte is nodig voor de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur, kabeltracés door landbouwgebied, waterberging, de groei en verduurzaming van haven en industrie in Moerdijk en uitbreiding in het Amergebied in Geertruidenberg.
Hiervoor zijn zoekrichtingen vastgesteld: in Geertruidenberg is het zoekgebied vanuit de Amercentrale in west/zuidwestelijke richting de Amertak. Voor het haven- en industriecluster Moerdijk zijn nog twee ontwikkelrichtingen in discussie: in oostelijke en zuidoostelijke richting. De exacte afbakening van het zoekgebied in Moerdijk wordt in het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) eind van dit jaar vastgesteld.
De uitbreiding zet de leefbaarheid onder druk en zorgt voor onzekerheid bij inwoners en agrariërs. Dit vraagt om een rechtvaardige en menselijke aanpak. Daarom is besloten dat uitbreiding van het haventerrein en het Amergebied alleen kan als de leefbaarheid en brede welvaart gelijktijdig, geloofwaardig en structureel worden versterkt. Om toekomstperspectief te blijven bieden wordt voor koopwoningen in het dorp Moerdijk de indexering op de Moerdijkregeling weer ingevoerd.
Waar ligt de Powerport regio Moerdijk?
De Powerport regio Moerdijk loopt van het Haven en Industrieterrein Moerdijk, via Drimmelen tot en met het Amergebied in Geertruidenberg.
Wat doet de ontwerptafel?
De ontwerptafel maakt een integraal plan voor de Powerport regio Moerdijk. Dit wordt ook wel een totaalplan genoemd. In plaats van project voor project nationale, regionale en lokale opgaven in te passen, wordt er een lange termijn plan gemaakt over wat er op dit gebied af komt en hoe dat op een zo goed mogelijke manier kan worden ingepast. Hierbij is afgesproken niet alleen te kijken naar opgaven op het gebied van energie en economie, maar ook te kijken naar brede welvaart en toekomstperspectief voor inwoners en agrariërs. Een integraal, lange termijn plan geeft duidelijkheid aan overheden, inwoners, bedrijven en agrariërs. Zo weet iedereen waar hij aan toe is en kunnen afspraken gemaakt worden over wat nodig is om de Powerport regio goed te laten functioneren.
Welke partijen werken samen aan de ontwerptafel?
De partners van de Ontwerptafel zijn vanuit het Rijk, de ministeries: Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Klimaat en Groene Groei, Infrastructuur & Waterstaat, de provincie Noord Brabant, waterschap Brabantse Delta en de gemeenten: Moerdijk, Drimmelen en Geertruidenberg.
De ontwerptafel werkt aan een integraal lange termijn plan voor het gebied, met andere woorden: een totaalplan. Waarom lopen losse energieprojecten in het gebied dan toch door?
Bij de start van de Ontwerptafel is de afspraak gemaakt dat lopende energieprojecten van Rijk én regio doorgaan. Dit om ervoor te zorgen dat de realisatie van cruciale energie-infrastructuur niet (verder) vertraagt. Wel kan de ontwerptafel advies geven over locatiekeuzes binnen de lopende trajecten. Daarnaast is de afspraak gemaakt dat er in de energieprojecten geen onomkeerbare besluiten worden genomen op lopende projecten, zonder bestuurlijke afstemming met de ontwerptafel. Ook is afgesproken om de planning van de projecten rondom het 380 kV station in Moerdijk en Geertruidenberg, de aanlandingen van wind uit zee in de beide gemeenten en de plannen van de Ontwerptafel goed op elkaar af te stemmen.
Hoe wordt omgegaan met andere lopende projecten in het gebied, zoals woningbouw in dorp Moerdijk of de aanleg van een fietspad naar dorp Moerdijk?
Al deze projecten lopen gewoon door. Als in de toekomst blijkt dat er geen leefbaar perspectief is voor dorp Moerdijk zal op dat moment besloten worden hoe met deze lopende projecten wordt omgegaan.
Waarom werken de gemeenten Moerdijk, Drimmelen en Geertruidenberg samen met het Rijk op de ontwerptafel?
De drie gemeenten zijn van mening dat zij op dit moment de belangen van hun inwoners het beste kunnen behartigen door samen met het Rijk, de provincie en Waterschap tot afspraken te komen. De regio ondersteunt de rijksopgaven, maar het Rijk ondersteunt ook de regio-opgaven. Bijvoorbeeld op gebied van leefbaarheid.
Over het dorp Moerdijk komt telkens de discussie terug over het voortbestaan van het dorp. Dit is voor zowel inwoners als overheden onprettig en onwenselijk. Er is behoefte aan duidelijkheid en een lange termijn toekomstperspectief.
De grootschalige energieprojecten in de regio zijn allemaal van nationaal belang en kunnen worden afgedwongen door het Rijk. Grote energieprojecten van nationaal belang kennen eigen procedures, die vaak los van elkaar lopen. Doordat deze niet altijd in samenhang bekeken worden, zouden daarbij keuzes gemaakt kunnen worden die op lange termijn onwenselijk uitpakken. De Ontwerptafel heeft als doel de verschillende projecten wel in samenhang te bekijken en tot een slim totaalplan te komen. Zonder dat de afzonderlijke projecten vertraging oplopen.
Hoeveel ruimte is nodig en waar is dat op gebaseerd?
Voor de Powerport regio als geheel is ongeveer 700 hectare bruto ruimte nodig.
Waarop is de ruimtevraag van 700 hectare gebaseerd?
De ruimtevraag is gebaseerd op de technische analyse die in opdracht van de Ontwerptafel is uitgevoerd en het bestuurlijk besluit. Sommige projecten komen hier zeker, andere projecten vragen nog besluitvorming. Alle projecten kennen een netto raming aan benodigde hectares ruimtebeslag. Hier is ruimte voor waterberging bij opgeteld. Op deze manier is een inschatting gemaakt van de ruimtevraag van 700 hectare. Dit is inclusief de ruimtevraag die nodig is voor kabels en leidingen. De technische analyse vindt u hier (LINK plaatsen dit document op eigen website).
De Powerport regio Moerdijk maakt onderdeel uit van het netwerk van haven- en industrieclusters van nationaal belang. Rijk en regio onderzoeken op nationale schaal of en zo ja voor welke vormen van (circulaire) economie aanvullend ruimte kan worden geboden. Hierover wordt eind van het jaar een besluit genomen.
Ruimte voor natuurcompensatie en brede welvaart projecten en agrarische structuurversterking zijn nog niet in de ruimtevraag opgenomen maar maken wel degelijk onderdeel uit van de gebiedsopgaven. Met betrokkenen vindt daarom het gesprek plaats over de aanpak, ontwikkelrichtingen en voorwaarden.
Om welke projecten gaat het?
Projecten die hier zeker komen
- Het hoog- en middenspanningsstation Port of Moerdijk, de aanlanding wind uit zee Nederwiek III, maximaal twee aanvullende aanlandingen wind op zee, de Delta Rhine Corridor en de 380 kV tracés Rilland – Tilburg en Geertruidenberg - Krimpen/Crayestein.
- Voor autonome groei en verduurzaming van de industrie is in ieder geval 130 hectare uitbreidingsruimte nodig in Moerdijk. (Uit nader onderzoek moet blijken of en zo ja voor welke nieuwe vormen van (circulaire) economie aanvullend ruimte geboden kan worden. De aanleg van kabels en leidingen.)
- Waterberging
Projecten die hier zeer waarschijnlijk komen, maar waarvoor nog besluitvorming nodig is
- Projecten uit het Programma Energie Hoofdstructuur (elektrolyse, grootschalige batterijopslag, uitbreiding van het 380 kV station Moerdijk) en projecten die betrekking hebben op de warmtetransitie (geothermie en warmtenet).
Compensatieprojecten
- Dit moet nog nader worden uitgewerkt. Gedacht kan worden aan agrarische structuurversterking, landschappelijke inpassing en leefbaarheidsprojecten.
Waarom moet dit er komen?
- De energie-infrastructuur is nodig om de industrie te verduurzamen maar ook om woningen en bedrijven van stroom te kunnen voorzien. Powerport regio Moerdijk is hierbij een belangrijk knooppunt voor zowel landelijke als regionale netwerken.
- Extra ruimte voor duurzame en mogelijke nieuwe circulaire industrie is belangrijk om als Nederland duurzaam en concurrerend te blijven.
- Geopolitieke spanningen en economische uitdagingen dwingen Europa, Nederland en de Powerport regio Moerdijk om hun afhankelijkheid van het buitenland te verminderen. Daarom is het belangrijk om zelf te zorgen voor voldoende beschikbaarheid van energie én om belangrijke grondstoffen te hergebruiken.
Waarom hier?
De Powerport regio Moerdijk is een logische plek voor deze opgave omdat dit een van de meest strategische plekken is in Nederland, zowel qua industrie, energie, goederentransport als milieuruimte. Met het 380kV hoogspanningsstation en de bijbehorende hoogspanningsverbindingen is het een van de belangrijkste knooppunten van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Ook ligt hier het meest landinwaarts gelegen zeehaven-industriecomplex van Nederland, direct verbonden met water-. spoor, snelwegen en pijpleidingen. Daarnaast huisvest de regio belangrijke spelers uit de Nederlandse energie-intensieve industrie en ligt ook de Amercentrale in dit gebied. Die is essentieel voor de energietransitie en vervult een sleutelpositie voor de warmtevoorziening in de regio. De gemeente Drimmelen waar veel kabels, en leidingen en tracés doorheen lopen, vormt een belangrijke schakel tussen beide gebieden.
Waar zoeken we naar ruimte?
- Binnen de hekken van het Haven- en Industrieterrein Moerdijk en het Amergebied.
- Geertruidenberg: strategische uitbreiding vanuit de Amercentrale terrein in west / zuid westelijke richting (tot aan Amertak)
- Moerdijk: hier is een globaal zoekgebied vastgesteld in oostelijke en zuidoostelijke richting. De exacte afbakening van het zoekgebied in Moerdijk wordt op een later moment bepaald na raadpleging van de omgeving. Het is de planning dat in het Bestuurlijk overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) najaar 2025, Rijk en regio de specifieke ontwikkelrichting voor het haven- en industriecluster Moerdijk vaststellen.
- Voor de tracés zijn de zoekgebieden grotendeels al vastgesteld.
Waarom kan de ruimtevraag niet ingepast worden op bestaand industrieterrein?
Op het bestaande haven- en industrieterrein in Moerdijk en in het Amergebied is onvoldoende ruimte beschikbaar. Uitbreiding is onafwendbaar. Daarnaast wordt ook ingezet op het beter benutten van de ruimte op bestaand industrieterrein. Alles wat op de bestaande terreinen past, hoeft niet te worden uitgebreid.
Hoeveel extra ruimte kan beschikbaar komen door betere benutting?
De komende periode gaan we verder onderzoeken hoeveel ruimte beschikbaar te maken is ‘binnen de hekken’ van het Haven- en Industrieterrein Moerdijk en het Amergebied. Uit de eerste onderzoeken blijkt dat er op het haven- en industrieterrein mogelijk 20-50 hectare ruimte te maken is door (delen van) bedrijven te verplaatsen of te herstructureren.
Waarom niet bij andere zeehavens of industrieclusters in het land?
Dit is onderzocht. Ook de andere haven- en industrieclusters van nationaal belang zijn in beeld voor vergelijkbare energie-infrastructuur en /of ruimte voor uitbreiding van de industrie. Het wordt dus niet hier of daar, maar hier én daar.
- Rijk en regio willen in de toekomst alleen ruimte bieden op de haven- en industrieterreinen voor activiteiten die voldoen aan dat strategische profiel van de respectievelijke havens en verkennen ook hoe de bestaande (milieu)ruimte op het haven- en industriecluster Moerdijk beter kan worden benut voor de functies die passen bij het nationaal strategisch profiel.
- Rijk en regio werken daarnaast een nationaal strategisch profiel uit voor het haven en industriecluster, in samenhang met de andere haven- en industrieclusters van nationaal belang.
- Op basis van dit nationaal strategisch profiel bepalen partijen gezamenlijk of en zo ja voor welke nieuwe vormen van (circulaire) economie aanvullend ruimte geboden kan worden.
Waarom niet op het een andere plek in de regio?
- Er is geen andere plek in de regio die dezelfde locatiekenmerken heeft als Moerdijk: haven, direct verbonden met spoor, snelwegen, pijpleidingen en ruimte voor bedrijven met een hoge milieucategorie.
- Er is gekeken naar gebieden rondom bestaande of geplande 380 kV stations en industrieterreinen die aan het water liggen. Uit het onderzoek blijkt dat er op deze plekken onvoldoende uitbreidingsruimte is. En dat de ruimte die er is, minder geschikt is dan de ruimte in Moerdijk.
- Tot slot zien we dat op veel plekken industrie moet wijken voor woningbouwplannen. Dat zorgt ervoor dat er geen ruimte beschikbaar is in de Drechtsteden, Roosendaal en Tilburg.
In de krant staat regelmatig dat industrie vertrekt uit Nederland. Waarom is er dan nog uitbreidingsruimte nodig?
Mochten bedrijven vertrekken uit het Amergebied of het industrieterrein Moerdijk zal dan blijken of en hoeveel ruimte er hierdoor ontstaat en hoe die ingezet kan worden voor deze opgave. Op dit moment (juni 2025) is er geen sprake van vertrekkende bedrijven.
Hier is toch ook geen ruimte, waarom komt het hier wel?
Het komt hier omdat dit gebied, gezien de al aanwezige industrie, de bestaande rol in het nationale energiesysteem en de al aanwezige faciliteiten zoals buisleidingen, spoor, zeehaven, hoge milieucategorie het meest geschikt is om deze nationale opgave op te vangen.
- De Powerport regio Moerdijk is een knooppunt voor energie en energie-intensieve industrie mede ten behoeve van de nationale strategische autonomie. In de regio bevindt zich een haven- en industriecluster van nationaal belang met een zeer strategische positie op het energie- en transportnetwerk, met een uitzonderlijk hoge milieucategorie. Daarnaast heeft het Amercentrale-terrein een grote opgave en functie in de energie-hoofdinfrastructuur.
- De groei van het haven en industriecluster Moerdijk is onafwendbaar omdat we onze strategische autonomie willen versterken, concurrerend willen blijven en duurzamer willen worden. Ook is het van groot belang dat de energietransitie op tempo gerealiseerd wordt en de industrie kan verduurzamen en we ons voorbereiden op circulaire economie. Daarom is er aanvullende (milieu)ruimte nodig.
- In de Powerport regio is afgesproken dat dit alleen kan gebeuren indien brede welvaart en de leefbaarheid gelijktijdig, geloofwaardig en structureel worden versterkt.
De geluidsruimte op het haven en industrieterrein is op. Waarom kan dan wel verdichting of uitbreiding plaatsvinden?
Dit kan niet zomaar. Waarschijnlijk is in Moerdijk aanpassing van de geluidszone noodzakelijk. Wettelijk mag de geluidsbelasting op woningen in de omgeving van een industrieterrein, waaronder een zeehaven, hoger liggen dan nu het geval is. Daarbij dient wel te worden voldaan aan bepaalde eisen. In andere zeehavengebieden gelden ook hogere geluidsnormen dan in Moerdijk. De gemeente wil als zonebeheerder de toegestane geluidsbelasting alleen verruimen als onderdeel van een totaalplan voor het gebied, waarin ook afspraken worden gemaakt over de leefbaarheid en brede welvaart.
Vanwege stikstof kunnen er geen natuurvergunningen worden afgegeven aan de industrie, waarom kan dan wel verdichting of uitbreiding plaatsvinden?
Zolang er geen oplossing is voor de stikstofproblematiek kunnen er geen natuurvergunningen worden afgegeven en kan er geen uitbreiding plaatsvinden voor industriële bedrijven die een milieuvergunning nodig hebben. Hier moet parallel een oplossing voor worden gezocht.
Wat houdt Brede welvaart precies in?
Brede welvaart gaat over alles wat mensen van waarde vinden. Naast werkgelegenheid en materiële welvaart gaat het ook om zaken als gezondheid, wonen, onderwijs, milieu en leefomgeving, sociale cohesie, persoonlijke ontplooiing en veiligheid. Het gaat zowel om de kwaliteit van leven in het ‘hier en nu’, als om de effecten voor toekomstige generaties.
Wat betekent dit voor de bewoners en agrariërs in de Powerport regio?
Bestuurders van Rijk, provincie en gemeenten hebben afgesproken dat uitbreiding van de bestaande industrieterreinen alleen kan plaatsvinden als de Brede welvaart gelijktijdig, geloofwaardig en structureel wordt versterkt.
Bestuurders van Rijk, provincie en gemeenten erkennen dat het vaststellen van de uitbreiding op korte termijn veel onzekerheid voor bewoners en ondernemers met zich meebrengt. Daarom is afgesproken dat een rechtvaardige en menselijke aanpak nodig is. Komende maanden gaan we zorgvuldig uitvoeren wat hiervoor nodig is, met oog voor bewoners.
Hoe worden inwoners, agrariërs en bedrijven betrokken?
Na de zomervakantie 2025 gaan Rijk, provincie en de gemeenten in gesprek met georganiseerde verenigingen van inwoners, agrariërs en bedrijven over de volgende twee vragen:
- Onder welke voorwaarden kan verdichting van het haven- en industriegebied en het Amergebied plaatsvinden?
- Onder welke randvoorwaarden kan uitbreiding van het haven- en industriegebied en het Amergebied plaatsvinden?
Er zal hierover ook gesproken worden met initiatiefnemers van lopende projecten in de zoekgebieden voor de Powerport regio.
De opgehaalde informatie vormt mede de basis voor het verder uitwerken van het totaalplan. Bij deze uitwerking zal ruimte zijn om input van individuele inwoners, agrariërs en bedrijven te betrekken. Op welke manier dit gaat gebeuren wordt uitgewerkt in het plan van aanpak.
Wanneer worden inwoners, agrariërs en bedrijven betrokken
- Juni: communiceren en informeren over opgaven
- Juli – augustus: voorbereiding
- Sep – oktober: in gesprek over randvoorwaarden met verenigde inwoners, agrariërs en bedrijven.
- November – december: besluitvorming over vervolgaanpak. Deze planning is onder voorbehoud van de mogelijkheid tot besluitvorming door het Rijk. Gezien demissionaire status van het kabinet kan de planning mogelijk gaan schuiven. Het is de gezamenlijke inzet om wel binnen deze tijd tot een besluit te komen.