12 juni 2025
Start langjarige Rijk-regio aanpak gericht op bevorderen brede welvaart
Aanzienlijke ruimtevraag in Powerport regio Moerdijk
In de Powerport regio Moerdijk (gemeenten Geertruidenberg, Drimmelen en Moerdijk) moet ongeveer 700 hectare ruimte worden gevonden voor de energietransitie en groei van bedrijvigheid. Dat hebben Rijk en regio besloten. Deze ruimte is nodig voor de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur, kabeltracés door landbouwgebied, de groei en verduurzaming van haven en industrie in Moerdijk en uitbreiding in het Amergebied in Geertruidenberg. De ontwikkelingen zetten de leefbaarheid onder druk en brengen veel onzekerheid voor inwoners en ondernemers met zich mee. Een rechtvaardige en menselijke aanpak is nodig. Na de zomer gaan Rijk en regio aan de slag met een langjarige gezamenlijke aanpak. Inwoners, het havenbedrijf, industrie en de agrarische sector krijgen een rol in het participatieproces. De Tweede Kamer is vandaag per brief geïnformeerd.
Op 24 juni organiseert gemeente Moerdijk een informatiebijeenkomst voor haar inwoners, waar ruimte is voor het stellen van vragen en waar de aanpak verder wordt toegelicht. De datum voor de informatiebijeenkomst in de gemeente Geertruidenberg wordt nog gecommuniceerd.
Nationaal energiesysteem van de toekomst
De Powerport regio Moerdijk is nu al een belangrijk knooppunt in Nederland voor energie en energie-intensieve industrie. De regio levert een grote bijdrage aan de nationale en regionale economie, werkgelegenheid en is bovendien een belangrijke schakel in het nationale energiesysteem.
Het Rijk wil in de Powerport regio veel nieuwe projecten realiseren. Dat is nodig om woningen en bedrijven van stroom te kunnen blijven voorzien. Het gaat bijvoorbeeld om hoogspanningsstations, converterstations en kabels en leidingen. Daarnaast is het gezien de huidige geopolitieke spanningen belangrijk om de afhankelijkheid van het buitenland te verminderen. Daarom gaan we investeren in nationale en regionale concurrentiekracht en in een toekomstbestendige en duurzame industrie. Ook dit vraagt ruimte.
De Powerport regio Moerdijk is een logische plek voor deze opgave omdat er al veel infrastructuur en bedrijvigheid aanwezig is. Met het nieuw te bouwen 380kV hoogspanningsstation in Moerdijk en de bijbehorende hoogspanningsverbindingen is het een van de belangrijkste knooppunten van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Ook ligt hier het meest landinwaarts gelegen zeehaven-industriecomplex van Nederland, direct verbonden met spoor, snelwegen en pijpleidingen. Daarnaast huisvest de regio belangrijke spelers uit de Nederlandse energie-intensieve industrie en ligt ook de Amercentrale in dit gebied. Die is essentieel voor de energietransitie en vervult een sleutelpositie voor de warmtevoorziening in de regio. De gemeente Drimmelen waar veel kabels, leidingen en tracés doorheen lopen, vormt een belangrijke schakel tussen Moerdijk en het Amergebied.
Ontwerptafel: integrale afweging alle belangen
De energieopgaven en de investeringen in de industrie vragen veel ruimte in een gebied met waardevolle landbouwgrond en reeds bestaande druk op de leefbaarheid. Dit vraagt om een goede afweging van alle belangen in de regio. In 2023 is daarom afgesproken om alles wat in het gebied speelt in samenhang af te wegen, dus de totale vraag naar ruimte in relatie tot energie, landbouw, economie, mobiliteit, landschap en leefomgeving. Deze afweging gebeurt aan de ‘ontwerptafel Powerport regio Moerdijk’ met de volgende deelnemers: ministeries Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Klimaat en Groene Groei en Infrastructuur en Waterstaat, provincie Noord-Brabant, waterschap Brabantse Delta, gemeenten Drimmelen, Geertruidenberg en Moerdijk.
Uitkomsten technische analyse: er ligt een substantiële ruimtevraag
In opdracht van Rijk, provincie en gemeenten heeft de ontwerptafel afgelopen periode onderzocht welke ruimtevraag er ligt in de Powerport regio en of deze moet landen in de regio of ook elders in het land gerealiseerd kan worden.
De conclusie na uitgebreide technische analyse is dat dit gebied een logische keuze is om ambities waar te maken. In de brede regio zijn geen andere plekken met vergelijkbare kwaliteiten die voor energie- en economieprojecten noodzakelijk zijn. Landelijk hebben de andere zeehavenclusters deze kwaliteiten wel maar die hebben vergelijkbare opgaven en zitten met vergelijkbaar ruimtegebrek.
Zoekgebieden sluiten aan op Amergebied en haven- en industriecluster Moerdijk
Naast maximale inzet op inbreiding en herstructurering van de bestaande industriegebieden Amergebied en Moerdijk is uitbreiding onafwendbaar. In Geertruidenberg is het zoekgebied vanuit Amercentrale in west/zuidwestelijke richting de Amertak. Voor het haven- en industriecluster Moerdijk loopt het zoekgebied in oost/zuidoostelijke richting. De exacte afbakening van het zoekgebied in Moerdijk wordt op een later moment bepaald na raadpleging van de omgeving.
Om te zorgen dat er toekomstbestendige keuzes worden gemaakt, wordt de planning van de lopende energie-infrastructuurprojecten optimaal afgestemd op het traject van de ontwerptafel.
Inzetten op leefbaarheid en brede welvaart
Bestuurders van Rijk, provincie en gemeenten beseffen dat deze uitkomst een grote impact op inwoners en agrariërs heeft. Daarom is afgesproken dat uitbreiding alleen kan als de brede welvaart en leefbaarheid gelijktijdig, geloofwaardig en structureel versterkt worden. Er is een rechtvaardige en menselijke aanpak nodig.
Omdat het belangrijk is om tijdens het traject toekomstperspectief te blijven bieden aan inwoners, wordt tot en met de vaststelling van het gezamenlijke programma de indexering op de reeds bestaande Moerdijkregeling weer ingevoerd. De aangepaste regeling gaat uiterlijk 1 december 2025 in en geldt met terugwerkende kracht vanaf 11 juni.
Samenwerken aan een breed gedragen Rijk-regio programma
Nu er duidelijkheid is over de omvang van de opgave gaan Rijk en regio het komende jaar werken aan een gezamenlijk programma waarin zowel de opgaven op het gebied van energie en economie als brede welvaart en leefbaarheid een plek krijgen. Binnen dit traject komt er ruimte voor inwoners, agrariërs en overige stakeholders om mee te denken. De eerste stap na de zomer is om de direct belanghebbenden te betrekken in de aanpak en in gesprek te gaan over de randvoorwaarden. In Geertruidenberg doen we dit gekoppeld aan het lopende participatietraject van TenneT over de inpassing van het converterstation Nederwiek.
Informatiebijeenkomsten
Op 24 juni organiseert gemeente Moerdijk een informatiebijeenkomst voor haar inwoners, waar ruimte is voor het stellen van vragen en waar de gezamenlijke integrale aanpak voor de Powerportregio Moerdijk verder wordt toegelicht. De datum voor de informatiebijeenkomst in de gemeente Geertruidenberg wordt nog gecommuniceerd. Er is op dit moment geen aanleiding om een aparte bijeenkomst in de gemeente Drimmelen te plannen. Belanghebbenden zijn uiteraard van harte welkom om aan te sluiten bij de bijeenkomst in Moerdijk en/of in Geertruidenberg.